CATULO, algunos fragmentos de los POEMAS I, IV, VI, LI
Traducidas casi literalmente; atención a las subordinadas sustantivas de infinitivo

Catulo, I

Cui* dono lepidum nouum libellum
arida modo punice expolitum?
Corneli*, tibi: namque tu solebas
meas esse aliquid putare nugas,
iam tum, cum ausus es* unus Italorum*
omne aeuum tribus explicare cartis
doctis, Iuppiter, et laboriosis.

Notas
  • Cui: pronombre interrogativo
  • Corneli: vocativo singular, nombre propio, “Cornelio”
  • Unus Italorum: predicativo del sujeto omitido “tu”. Italorum funciona como un genitivo partitivo de unus, literalmente se traduciría “tú solo entre los Italos…”, pero también podría ser “fuiste el único de los Italos que…”
  • Ausus est: perfecto del verbo audeo-ausus sum----, semideponente; “te atreviste a ”  + infinitivo.
Catulo, IV

Phaselus ille, quem uidetis, hospites,
ait fuisse nauium celerrimus*,
neque* ullius* natantis impetum trabis
nequisse* praeterire, siue palmulis
opus foret* uolare siue linteo…

Notas
  • Celerrimus: superlativo del adjetivo celer. El complemento del superlativo está en genitivo “navium”.
  • -Que: nexo coordinante copulativo que  une los dos infinitivos que dependen de “ait”: “fuisse” y “nequisse”.
  • Ullius: genitivo singular (-ius) del pronombre-adjetivo indefinido “ullus-a-um”, “alguno,a, algún”. Si lleva delante el adverbio “ne” significa lo contrario “ninguno,a, ningún”.
  • Nequisse: forma sincopada de “nequivisse”, infinitivo perfecto activo  del verbo “nequeo”. Este verbo se construye también con  infinitivo, “ser capaz de + infinitivo”.
  • Foret: forma antigua del imperfecto de subjuntivo del verbo “sum”;  es igual a  “esset”.
Catulo, VI

Flaui*, delicias tuas Catullo,
ni* sint inlepidae atque inelegantes,
uelles* dicere nec tacere posses*.
uerum* nescio quid* febriculosi
scorti
* diligis: hoc pudet fateri…

Notas
  • Flavi: vocativo singular, nombre propio, “Flavio”
  • Ni: Conjunción condicional con verbo en subjuntivo  en latín; en castellano se traduce como “si no + verbo en subjuntivo”, “a no ser que + verbo en subjuntivo”
  • Velles: imperfecto de subjuntivo del verbo“volo - volui ---“, irregular en el tema de presente. Traducimos con valor condicional (uno de los valores del imperfecto de subjuntivo latino).
  • Posses: imperfecto de subjuntivo del verbo “possum - potui ---“, compuesto de “sum”. Traducimos con valor condicional.
  • Verum: nexo coordinante adversativo, “pero”.
  • Nescio quid,  expresión latina equivalente a “no sé qué”; funciona como C.D. de diligis.
  • Febriculosi scorti: genitivo partitivo de “nescioquid”.
Catulo, LI

Ille mi* par esse deo uidetur*,
ille, si fas est, superare diuos,
qui sedens* aduersus identidem te
spectat et audit
dulce ridentem*, misero quod* omnis*
eripit sensus mihi…

Notas
  • Mi: dativo singular del pronombre personal de primera persona; es la foma contracta de “mihi”.
  • Ille  mi par esse deo videtur / ille,…., superare divos (videtur): se trata de la construcción personal del infinitivo. El sujeto lógico del infinitivo va en caso nominativo concertando  con el verbo principal (ille…videtur par…) y el atributo lógico del infinitivo va también en nominativo concertando con el sujeto gramatical “ille”. Literalmente traduciríamos “aquel me parece  ser semejante a un dios, me parece superar a los dioses aquel….”, pero resulta más sencillo utilizar la lógica y traducir el nominativo como si fuera acusativo  sujeto del infinitivo y traducir el predicativo como si fuera en acusativo atributo del infinitivo “esse”: “me parece que es semejante a un dios, que,…, supera a los dioses aquel…”.
  • Sedens: participio presente en nominativo singular, concierta con “qui”, el pronombre relativo que funciona como sujeto de la oración subordinada adjetiva. A su vez sedens lleva dependiendo de él los adverbios “adversus”  e “identidem”.
  • Ridentem: participio presente en acusativo singular, concierta con “te” y lleva dependiendo de él el adverbio de modo “dulce”.
  • Quod: valor de coordinación “esto” / “lo cual” y hace referencia a todo lo anterior .
  • Omnis: arcaismo; acusativo plural “omnes”.

Ver los textos traducidos ▼

0 Comentarios: